तपाइँले थाहा नपाएका सिने-फ्याक्ट्स
सिन्दूर नेपालमा धेरै लामो समयसम्म चल्ने चलचित्र हो । यो २०३४ मंसीर १० गतेदेखि चल्न शुरु गरेकोमा लगातार ६ महिनासम्म चलेको थियो ।दर्पण छायाँ उपत्यकाभन्दा बाहिर पहिलो पटक सय दिन मनाउने चलचित्र हो ।वसन्ती २०५७ सालभित्र उपत्यकामा प्रदर्शित नेपाली चलचित्रमध्ये सय दिन पार गर्ने पहिलो चलचित्र हो ।तँ त साह्रै नै बिग्रिस् नि बद्री र आफ्नो मान्छे आठ वटा हलहरुमा एक साथ ५१ दिन पूरा गर्ने चलचित्रको रर्ेकर्ड राखेका थिए ।कुसुमे रुमाल नेपाली चलचित्रको इतिहासमा पहिलो पटक रजत जयन्ती मनाउने चलचित्र हो ।पहिलो सिनेमास्कोप चलचित्र राँको र यसका निर्देशक किशोर राना हुन् भने दोस्रो सिनेमास्कोप चलचित्र माइली हो ।नेपाली चलचित्रमा पहिलो पटक दोहोरो भूमिका -डबल रोल) गर्ने कलाकार गोपालराज मैनाली हुन् । उनले जीवनरेखाका लागि बलवीर र वीरबलको भूमिका निभाएका थिए भने राजेश हमालको पहिलो डबल रोल भएको चलचित्र गोपीकृष्ण, कृष्टी मैनालीको लक्ष्मीपूजा र निखिल उप्रेतीको क्रोध हो ।नेपाल बाहिर बनेको पहिलो नेपाली चलचित्र सत्य हरिश्चन्द्र हो भने यसका निर्देशक डीबी परियार हुन् ।निजी लगानीमा पहिलो पटक बनेको चलचित्र माइतीघर हो । जसमा लता मंगेशकरले पहिलो र अन्तिम पटक नेपाली गीत गाएकी छिन् ।पहिलो चलचित्र सम्पादक -फिल्म एडिटर) तर्ीथलाल श्रेष्ठ हुन् । उनले चलचित्र कुमारीका लागि सम्पादन गरेका थिए । यसअघि भारतीय सम्पादकले नेपाली चलचित्र सम्पादन गर्ने गर्थे ।भारतको प्रसिद्ध चलचित्र सम्बन्धी प्रशिक्षण दिने फिल्म एण्ड टेलिभिजन इन्स्िटच्यूट अफ इण्डिया पुनाबाट लागि प्रशिक्षण लिने पहिलो नेपाली प्रेमबहादुर बस्नेत हुन् । उनले चलचित्रको पटकथामा सन् १९६५ मा प्रशिक्षण लिएका थिए । उनले कुमारी निर्देशन गरेका थिए र कुमारी पहिलो नेपाली रंगीन चलचित्र हो ।पुना इन्स्िटच्यूटबाट छायाँकनमा पहिलो पटक प्रशिक्षण लिने छायाँकार वैकुण्ठ मास्के हुन् । नेपालमा पहिलो पटक प्रशोधन र छपाईँ -प्रिन्ट तयार गर्ने कार्य) गरिएको चलचित्र रक्षा हो । नेपालमा पहिलो पटक प्रिन्ट निकालिएका चलचित्र चोखोमाया हो । यसका निर्देशक राजविक्रम शाह हुन् ।नेपालमा पहिलो पटक मिक्सिङ गरिएको चलचित्र प्रतीक्षा हो । यसका निर्देशक राजविक्रम शाह हुन् ।नेपालभित्रै डबिङ गरिएको पहिलो चलचित्र सिन्दूर हो । सबैभन्दा उच्च हिमाली भेगमा छायाँकन गरिएको पहिलो चलचित्र झुमा हो । पहिलो पटक विदेशमा छायाँकन गरिएको चलचित्र कस्तुरी हो ।चलचित्रबाट घाटा भएर त्यसले घरमा तनाव भई विष खाई आत्महत्या गर्ने पहिलो निर्माता नवीन केसी मानिन्छ । जसले माइतीघर बन्नुअघि नै कहीँ दियो कहीँ बत्ती चलचित्र बनाउने प्रयास गरेका थिए । तर चलचित्र बनाएर नै घाटाका कारण आत्महत्या गर्ने पहिलो निर्माता रक्षा चलचित्रका मोहन वैद्य हुन् । उनले २०५० साल कात्तिक २ गते विष खाई आत्महत्या गर्न पुगेका थिए । उनलाई पछ्याउँदै २०५१ साउन १९ गते संकल्प चलचित्रका निर्माताले आत्महत्या गरेका थिए ।गायक उदितनारायण झाले नेपाली चलचित्र निर्माण गरेका थिए । २०४४ सालमा निर्माण शुरु गरिएको पिरती नामक उक्त चलचित्रमा उदित स्वयम् तथा नवीना श्रेष्ठ, गौरी मल्लको भूमिका थियो भने चलचित्रलाई चन्द्रप्रकाश घिमिरेले निर्देशन गरेका थिए । घिमिरेद्वारा निर्देशित यो पहिलो चलचित्र हो भने उनी चर्चित छायाँकारका रुपमा परिचित छन् ।गायिका मनीला सोताङले आफ्नो बिहेअघि नै २०४४ सालमा चलचित्र अन्यायका लागि गाएकी थिइन् ।चलचित्र निर्माता तथा निर्देशकका रुपमा परिचित युवराज लामाले चलचित्र भाग्यरेखाका लागि पहिलो र अन्तिम पटक नृत्य निर्देशकको जिम्मेवारी निभाएका थिए ।चलचित्र निर्माता उद्धव पौडेलले गीतकारको रुपमा आफ्नो चलचित्र तिलहरीको लागि गीत लेखेका थिए ।मनीषा कोइरालाले पहिलो र अन्तिम पटक खेलेको नेपाली चलचित्र फेरि भेटौँला हो । उनले त्यस चलचित्रमा खेलेबापत ५० हजार रुपियाँ लिएकी थिइन् । त्यो रकम त्यसबेलाको सबैभन्दा महंगो मानिन्थ्यो ।शम्भुजीत बासकोटाले पहिलो पटक चलचित्रमा पूर्ण रुपमा संगीत दिएको चलचित्र हो माया । यसअघि उनी शुभबहादुर सुनामसँग मिलेर सङ्गीत दिने गर्दथे । यो जोडीले संगीत दिएको प्रथम चलचित्र के घर के डेरा थियो ।प्रसिद्ध नाटककार अशेष मल्लले चलचित्रका लागि संवाद पनि लेखेका छन् । उनले पहिलो पटक चलचित्र भाग्यरेखाका लागि लेखेका थिए । पछि चेलीबेटीका लागि सहलेखन गरेका थिए ।चलचित्र निर्माता निर्देशक युवराज लामाले पहिलो पटक द्वन्द्व निर्देशकको रुपमा चलचित्र विजयपराजयका लागि काम गरेका थिए । लामा कराँतेतर्फा ब्ल्याकबेल्ट उपाधिधारी पनि हुन् ।अहिले ब्ल्याक लिस्टमा परेका पर्ूव गृहमन्त्री कमल थापाले पहिलो पटक चलचित्रका लागि युगदेखि युगसम्मका लागि गीत लेखेका थिए ।भारतीय चलचित्रका नामूद कलाकार डेनीले पहिलो पटक नेपाली चलचित्र अन्यायका लागि गाएका थिए भने अन्तिम पटक उनले चलचित्र तृष्णामा गाएका थिए ।'मैले नेपाली चलचित्र उद्योगका सबै जनासँग रात बिताएको छु' भनेर विवादमा परेका निर्माता समुद्र भट्टचनले पहिलो पटक देउकी निर्माण गरेका थिए । टेलिभिजनका प्रख्यात कार्यक्रम निर्माता निर्देशक सन्तोष पन्तले पहिलो पटक चलचित्र चाहनाको कथा लेखेका थिए ।अहिलेका चर्चित चलचित्र निदर्ेशक शिव रेग्मीले पहिलो पटक चलचित्र मोहनीको कथा लेखेका थिए भने उनले पहिलो पटक चलचित्र आफन्तको निर्देशन गरेका थिए । सुमित्रा पौडेल, जो उद्धव पौडेलकी श्रीमती र सयपत्री फिल्म्सकी संस्थापक पनि थिइन्, उनले लगभग १० वर्षो चलचित्र निर्माणको क्रममा जयबाबा पशुपतिनाथ नामक धार्मिक चलचित्रमा मात्र अभिनय गरेकी थिइन् ।